กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก แนะคุณแม่หลังคลอดดูแลตัวเองด้วยสมุนไพร 3 กลุ่ม พร้อมวิธีการทางการแพทย์แผนไทยที่ใช้ฟื้นฟูสุขภาพของแม่หลังคลอด เพื่อปรับสมดุลธาตุในร่างกายทั้ง 4 (ดิน น้ำ ลม ไฟ) ให้กลับสู่ภาวะปกติอย่างเหมาะสม
ดร.รัชนี จันทร์เกษ ผู้อำนวยการสถาบันการแพทย์แผนไทย กล่าวว่า ระยะหลังคลอดเป็นช่วงเวลาสำคัญที่ต้องให้ความใส่ใจคุณแม่ โดยเฉพาะในช่วง 1 เดือนหลังคลอด (ระยะเรือนไฟ) เพราะมีการเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกายและจิตใจ โดยร่างกายจะขับน้ำคาวปลา มีการคัดตึงของเต้านม และน้ำนมไหล ซึ่งการดูแลแม่หลังคลอดด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยจะช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพให้มดลูกเข้าอู่เร็วขึ้น ช่วยขับน้ำคาวปลา ทำให้หน้าท้องยุบ ลดการปวดท้องน้อย ลดการปวดกล้ามเนื้อตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต ช่วยเพิ่มน้ำนมและทำให้น้ำนมไหลสะดวกขึ้น ป้องกันอาการท้องผูก ป้องกันหรือลดการเกิดตะคริว นอนหลับสบาย ลดปัญหาการเกิดผดผื่นหลังคลอด เมื่อฟื้นฟูสภาพร่างกายได้เร็ว จะเดินหรือเคลื่อนไหวได้สะดวก ส่งผลให้กล้ามเนื้อแข็งแรง นอกจากนี้ การรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ดื่มน้ำให้เพียงพอ เป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้มีน้ำนมที่มีคุณภาพ การออกกำลังกายอย่างเหมาะสม รวมทั้ง การดูแลสภาพจิตใจในช่วงหลังคลอดยังเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยให้คุณแม่มีสุขภาพแข็งแรง และลูกน้อยเติบโตอย่างสมวัย
โดยสมุนไพร 3 กลุ่ม ที่แนะนำคุณแม่หลังคลอด มีดังนี้ กลุ่มสมุนไพรรสร้อน เช่น ขิง กะเพรา กระชาย พริกไทย ใบแมงลัก จะช่วยกระตุ้นการไหลของน้ำนม เพิ่มการไหลเวียน ลดอาการท้องอืดแน่นท้อง โดยสามารถทำเป็นเมนูผัดขิง เต้าฮวยน้ำขิง ผัดขี้เมา ต้มจืดใบกะเพรา กลุ่มสมุนไพรรสฝาด มัน หวาน เช่น หัวปลี อินทผาลัม ฟักทอง มะละกอ ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของน้ำนม ทำเป็นเมนูแกงหัวปลี แกงเลียง อินทผาลัมนมสด มะละกอผัดไข่ กลุ่มสมุนไพรรสเปรี้ยว เช่น มะขามเปียก เสาวรส สับปะรด มะขามป้อม ช่วยเกี่ยวกับระบบขับถ่ายลดอาการท้องผูก ทำเป็นเมนูหมูอบมะขาม ไก่ทอดซอสมะขาม น้ำเสาวรส น้ำสับปะรด
นอกจากนี้ ยังมีหัตถการที่เหมาะสำหรับคุณแม่หลังคลอด เช่น การนวดไทย การประคบสมุนไพร การอบสมุนไพร การทับหม้อเกลือ การรัดหน้าท้อง และการนั่งถ่าน เพื่อช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวเร็วขึ้น เสริมสุขภาพจิต โดยคุณแม่ที่คลอดเอง สามารถเข้ารับบริการฟื้นฟูสุขภาพแม่หลังคลอดด้วยการแพทย์ แผนไทย หลังจากคลอดแล้ว 7-10 วัน แต่ถ้าคุณแม่ผ่าคลอดต้องรออย่างน้อย 30 วัน หรือจนกว่าแผลผ่าตัด จะหายดี ซึ่งคุณแม่สามารถรับบริการได้ที่คลินิกหรือสถานพยาบาลที่มีแพทย์แผนไทยหรือแพทย์แผนไทยประยุกต์ ซึ่งรวมถึงโรงพยาบาลของรัฐและเอกชนที่มีการให้บริการด้านนี้ และควรทำตามคำแนะนำ ของแพทย์และผู้เชี่ยวชาญเพื่อความปลอดภัย
หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนไทยและสมุนไพร สามารถขอคำปรึกษา จากแพทย์แผนไทย ในสถานบริการสาธารณสุขของรัฐทั่วประเทศ หรือติดต่อโดยตรง ที่กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก หมายเลขโทรศัพท์ 0 2149 5678 หรือช่องทางออนไลน์ ที่เฟซบุ๊ก https://www.facebook.com/dtam.moph และไลน์แอดกรมการแพทย์แผนไทยและ การแพทย์ทางเลือก line @DTAM