กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ร่วมกับ สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (สวก.) เตรียมยกระดับสมุนไพร เน้นการวิจัยและพัฒนา เทคโนโลยีและนวัตกรรมด้านการจัดการห่วงโซ่ผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรและตำรับยาแผนโบราณ ให้ครบวงจร อันจะนำมาสู่ความมั่นคงทางระบบสาธารณสุขและความยั่งยืนของเศรษฐกิจของประเทศไทย
วันที่ 21 สิงหาคม 2562 ที่กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข มีพิธีลงนามข้อตกลงความร่วมมือด้านการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์จากสมุนไพร และผลักดันงานวิจัยไปสู่การใช้ประโยชน์อย่างแท้จริง ระหว่างกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก และสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) (สวก.) โดยมี นายแพทย์มรุต จิรเศรษฐสิริ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก และ นายสุวิทย์ ชัยเกียรติยศ ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) ร่วมในพิธีลงนาม
นายแพทย์มรุต จิรเศรษฐสิริ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวว่า การดำเนินการวิจัยเชิงนโยบายของสมุนไพรภายใต้แผนแม่บทสมุนไพรแห่งชาติ ว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย พ.ศ. 2560 – 2564 ซึ่งแผนแม่บทฉบับนี้มุ่งส่งเสริมและรักษาภูมิปัญญาอันทรงคุณค่าที่เกี่ยวกับสมุนไพรไทย อีกทั้งยังมุ่งพัฒนาการผลิตและใช้ประโยชน์สมุนไพรไทยอย่างมีคุณภาพ เต็มประสิทธิภาพ และครบวงจร ซึ่งจะส่งผลต่อความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืนของสมุนไพรไทย ทั้งนี้ การวิจัยและพัฒนาสมุนไพรและนวัตกรรมจัดเป็นภารกิจสำคัญที่ส่งเสริมให้อุตสาหกรรมสมุนไพรของประเทศเข้มแข็งและสามารถแข่งขันกับต่างประเทศได้ ซึ่งการวิจัยและพัฒนาสมุนไพรจำเป็นต้องเกิดขึ้นทั้งระบบอย่างครบห่วงโซ่กล่าวคือ 1) การวิจัยในระดับต้นน้ำ ได้แก่ การปลูก สายพันธ์ มาตรฐาน รวมไปถึงสารสกัดที่มีมาตรฐาน, 2) การวิจัยในระดับกลางน้ำ ได้แก่ การศึกษาวิจัยในหลอดทดลอง สัตว์ทดลอง และในมนุษย์ ตลอดจนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ทั้งในกลุ่มอาหาร อาหารเสริม เครื่องสำอางและยา และ 3) การวิจัยในระดับปลายน้ำ ได้แก่ การศึกษาวิจัยตลาด การพัฒนาระบบข้อมูลรองรับการตัดสินใจเชิงยุทธศาสตร์ตลอดจน การวิจัยและพัฒนากลยุทธ์ทางการตลาด เป็นต้น
ผ่านมา กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก โดยสถาบันวิจัยการแพทย์แผนไทย ได้ร่วมมือกับเครือข่ายภายใต้ทุนสนับสนุนจาก สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) ดำเนินการศึกษาและพัฒนาตำรับยาจากภูมิปัญญาไทย ในการรักษาโรคสะเก็ดเงิน ซึ่งขณะนี้อยู่ในระยะที่ 3 ที่จะเริ่มมีการขยายผลและถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตสู่โรงพยาบาล ในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข คู่ขนานกับการศึกษาวิจัยทางคลินิก ซึ่งจัดเป็นตัวอย่างที่ดีของการดำเนินการร่วมกันระหว่างทั้งสองฝ่าย และอยากจะให้เกิดความร่วมมือดังกล่าวต่อ ๆ ไป
ทางกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก มุ่งเน้นที่อยากให้ สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) สนับสนุนการวิจัยและพัฒนาโดยเฉพาะอย่างยิ่งระดับต้นน้ำเพื่อพัฒนาสายพันธ์ วิธีการปลูก มาตรฐาน รวมไปถึงสารสกัดที่มีมาตรฐาน ของกลุ่มสมุนไพร Product Champions ( ก พบ ข) การพัฒนาสมุนไพรกัญชาและกัญชง รวมไปถึงสมุนไพรอีก ๙๔ ชนิดที่ใช้ในตำรับยาไทยที่มีกัญชาเป็นส่วนผสม และการวิจัยและพัฒนาองค์ความรู้และมาตรฐานของสมุนไพรตำรับที่มีผลต่อการรักษาในกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCD) โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการร่วมรักษาโรคมะเร็ง นอกจากนี้ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ยังมีความมุ่งหวังอีกว่า จะเป็นการดีหากในอนาคตจะมีการจัดสรรทุนวิจัยให้แก่ภาคเอกชนในกลุ่มอุตสาหกรรมสมุนไพร เพราะจะส่งผลให้การพัฒนาผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรสามารถออกสู่ตลาดได้จริงและตรงกับความต้องการ ของผู้บริโภคมากขึ้น ซึ่งจะสนับสนุนการนำไปสู่การใช้ประโยชน์และมีความยั่งยืนมากกว่าการให้ทุนแก่ภาครัฐเพียงอย่างเดียว
ทางด้าน นายสุวิทย์ ชัยเกียรติยศ ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร กล่าวว่า การวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรและผลักดันงานวิจัยไปสู่การใช้ประโยชน์อย่างแท้จริง มีวัตถุประสงค์ เพื่อบูรณาการการทำงานร่วมกันในการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้านการจัดการห่วงโซ่ผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรและตำรับยาแผนโบราณให้ครบวงจร ซึ่งคาดว่า ประเทศไทยจะเพิ่มจำนวนการใช้สมุนไพรและตำรับยาแผนโบราณมากขึ้น ตลอดจนจะเป็นประเทศที่ส่งออกวัตถุดิบสมุนไพรที่มีคุณภาพและผลิตภัณฑ์สมุนไพรชั้นนำของภูมิภาคอาเซียน รวมทั้งเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของสมุนไพรไทยในตลาดทั้งในและต่างประเทศอย่างต่อเนื่องและเป็นระบบ อันจะนำมาสู่ความมั่งคงทางระบบสาธารณสุขและความยั่งยืน ของเศรษฐกิจของประเทศไทย ต่อไป