สมุนไพรน่ารู้ อภัยภูเบศร : ลูกยอ รักษากรดไหลย้อน

กรดไหลย้อน เป็นโรคในระบบทางเดินหารหนึ่งที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะคนสูงวัย และวัยทำงานที่มีความเครียดเป็นเหตุ

การที่น้ำย่อย ซึ่งประกอบด้วยกรดเกลือในกระเพาะอาหารไหลย้อนขึ้นไประคายต่อหลอดอาหาร และบริเวณลำคอ ทำให้มีอาการแสบลิ้นปี่ คล้ายเป็นโรคกระเพาะเรื้อรัง โรคนี้เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของการทำหน้าที่ของกล้ามเนื้อหูรูดที่อยู่ตรงส่วนล่างของหลอดอาหาร ซึ่งกล้ามเนื้อหูรูดนี้จะคลายตัวเมื่อมีอาหารไหลผ่านลงไปในกระเพาะอาหาร

เมื่ออาหารผ่านลงกระเพาะอาหารจนหมดแล้ว หูรูดนี้จะหดรัดเพื่อปิดกั้นไม่ให้กรดที่อยู่ในกระเพาะอาหารไหลย้อนขึ้นไปที่หลอดอาหาร ผู้ที่เป็นโรคกรดไหลย้อนนั้น กล้ามเนื้อหูรูดตรงส่วนล่างของหลอดอาหารนี้จะหย่อนสมรรถภาพ ทำให้มีน้ำย่อยไหลย้อนขึ้นไปที่หลอดอาหารมากกว่าปกติ โดยคนปกติไหลย้อนได้ 1-4 ครั้ง แต่ไม่ทำให้เกิดอาการแต่อย่างใด

สาเหตุ ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าอาจเกิดจากความเสื่อมตามอายุ และมีความสัมพันธ์กับความอ้วน ภาวะตั้งครรภ์ โรคเบาหวาน และโรคไส้เลื่อนกะบังลม โดยปัจจัยเสริมนั้นมาจากการที่มีแรงดันภายในกระเพาะอาหาร และลำไส้ เช่น รัดเข็มขัดแน่นเกินไป มีแก๊สมากจากอาหารที่ไม่ย่อย หรืออาหารที่ก่อให้เกิดแก๊สหรือการหลั่งของกรดมากขึ้น เช่น น้ำอัดลม กาแฟ เครื่องดื่มชูกำลัง แอลกอฮอล์ *บุหรี่  กินน้ำผลไม้เปรี้ยว 
หรืออาหารเผ็ดจัด รวมถึง อาหารย่อยยากๆ เช่น อาหารทอด อาหารมัน และยาบางชนิด ซึ่งจะทำให้กระเพาะอาหารเคลื่อนที่ช้าลง โอกาสเกิดกรดไหลย้อนก็มากขึ้น รวมทั้งการนอนราบการรับประทานอาหารที่อิ่มเกินไป ควรเอนตัวหลังจากทานอาหารไปแล้ว 2 ชั่วโมง และความเครียด ก็มีผลเช่นกัน การดูแลตัวเองเบื้องต้น ควรลดละปัจจัยส่งเสริมทั้งหมดที่กล่าวไว้ เพื่อลดการกำเริบของโรค

ลูกยอ รักษากรดไหลย้อน

ลูกยอเป็นสมุนไพรพื้นบ้าน มีรสเผ็ดร้อน ช่วยบำรุงเลือดลม ปรับสมดุลฮอร์โมน ช่วยประจำเดือนมาดีขึ้น และลดอาการวัยทองได้ เนื่องจากมีไฟโตเอสโตรเจนธรรมชาติ นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ เสริมภูมิคุ้มกัน ต้านมะเร็ง

สำหรับประโยชน์ในการบรรเทากรดไหลย้อน มีข้อมูลพบว่า

  • ลูกยอ ช่วยเพิ่มการบีบตัวของหลอดอาหาร ทำให้หูรูดหลอดอาหารแข็งแรงขึ้น และทำให้อาหารเคลื่อน

จากกระเพาะไปสู่ลำไส้เล็กได้ดีขึ้น ช่วยป้องกันหลอดอาหารอักเสบจากกรดไหลย้อน

  • ช่วยย่อยอาหาร ขับลม ทำให้อาหารไม่ตกค้าง ไม่เกิดลมในกระเพาะอาหาร ลดการเกิดแรงดันที่ทำให้กรดไหลย้อน
  • ช่วยเร่งการสมานแผลของกระเพาะอาหาร
  • ลดการอักเสบของกะเพราะอาหารเฉียบพลันจากแอลกอฮอล์
  • ปัจจุบันได้มีงานวิจัยสนับสนุนแนวคิดดังกล่าว อาทิ การศึกษาวิจัยในหนู พบว่า “ยอ” ซึ่งมีสารสำคัญ คือสโคโปเลติน (scopoletin) เป็นส่วนประกอบอยู่ด้วยนั้น สามารถลดการอักเสบของหลอดอาหารจากการ

ไหลย้อนของกรดได้ผลดี พอๆ กับยามาตรฐานที่ใช้ในการรักษากรดไหลย้อน คือ รานิติดีน (ranitidine) และแลนโสพราโซล (lansoprazole)

  • มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ต้านการหลั่งของกรด ต้านการเกิดแผล และทำให้การบีบตัวของระบบทางเดินอาหารดีขึ้น โดยมีผลต่อระบบประสาทที่เกี่ยวข้องโดยตรง
  • ลดการหลั่งกรดได้ดีเทียบเท่ากับยา รานิทิดีน (ranitidine) และแลนโสพราโซล (lansoprazole)

ขนาดรับประทาน

น้ำลูกยอ 1-2 ช้อนโต๊ะ ก่อนอาหาร 15-30 นาที เช้า กลางวัน เย็น

ลูกยอแคปซูล 1-2 แคปซูล ก่อนอาหาร 15-30 นาที เช้า กลางวัน เย็น

ข้อห้ามใช้

  • ผู้ป่วยโรคหัวใจ และผู้ป่วยโรคไต หรือผู้ที่ต้องคุมระดับโพแทสเซียม
  • หญิงตั้งครรภ์

สมุนไพรที่แนะนำให้ใช้ร่วมกันได้ คือ ขมิ้นชัน เนื่องจากขมิ้นชันมี สรรพคุณในการรักษาอาการท้องอืด และช่วยขับน้ำดีเพื่อย่อยไขมัน ทำให้อาหารไม่ตกค้างในกระเพาะอาหาร และลำไส้เล็กนานเกินไป ทั้งช่วยรักษาแผลในกระเพาะอาหารได้อีกด้วย สามารถรับประทานร่วมกันได้ในคนที่เป็นโรคกรดไหลย้อน

สูตรน้ำลูกยอ ทำเอง

ส่วนประกอบ

ลูกยอสุก            3 กิโลกรัม

น้ำตาลทรายแดง            1 กิโลกรัม

น้ำสะอาด          5 ลิตร

วิธีทำ

  1. ผลยอล้างสะอาด หั่นเป็นชิ้นใส่ภาชนะที่เตรียมไว้ (แนะนำเป็นโหลแก้ว)
  2. เติมน้ำตาลทรายแดง และน้ำสะอาด(อาจใช้น้ำที่ผ่านการต้มสุกทิ้งให้เย็นแล้ว)
  3. ปิดภาชนะเก็บไว้ 6 เดือน จึงสามารถนำมาใช้ได้

วิธีการใช้

น้ำยอหมัก 500 มล. ผสมกับ น้ำต้มสุก 500 มล. เติมน้ำผึ้ง 1 ช้อนโต๊ะ ดื่มครั้งละ 75 มล. หรือถ้วยชา

ข้อมูลอ้างอิง

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21163341