กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ชี้แจงชัดเจน บังคับใช้กฎหมายประกาศกระทรวงสาธารณสุข “สมุนไพรควบคุม (กัญชา) พ.ศ.2565” หลังประกาศราชกิจจานุเบกษา ใช้ช่อดอกเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ ไม่ส่งเสริมให้ใช้ในเชิงนันทนาการ โดยเฉพาะผู้ประกอบการทั่วไปไม่สามารถเปิดให้บริการลูกค้าสูบในร้านโดยเด็ดขาด
วันนี้ 29 พฤศจิกายน 2565 ที่ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข จังหวัดนนทบุรีนายแพทย์ธงชัย เลิศวิไลรัตนพงศ์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ร่วมด้วย นายแพทย์เทวัญ ธานีรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ชี้แจงประเด็นมูลเหตุการคุมช่อดอกกัญชาและแนวทางปฏิบัติในการใช้กฎหมาย สมุนไพรควบคุม(กัญชา)พ.ศ.2565
นายแพทย์ธงชัย เลิศวิไลรัตนพงศ์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวว่า ภายหลังมีการประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง สมุนไพรควบคุม (กัญชา) พ.ศ. 2565 ฉบับลงวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 กำหนดให้มีผลบังคับใช้นับถัดจากวันที่ประกาศ ในราชกิจจานุเบกษา ซึ่งได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน 2565 จึงมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 24 พฤศจิกายน 2565 เป็นต้นไป โดยปรับปรุงประกาศให้เหมาะสมกับการใช้กัญชาให้เกิดประโยชน์สูงสุด กับสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป โดยเฉพาะช่อดอกต้องไม่นำไปใช้ในทางที่ผิดวัตถุประสงค์ของการคุ้มครองและส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากสมุนไพร ในส่วนที่เป็นข้อห้ามของประกาศดังกล่าวที่มีความชัดเจน คือ ห้ามจำหน่ายให้กับผู้ที่มีอายุ ต่ำกว่า 20 ปี สตรีมีครรภ์หรือสตรีให้นมบุตร ห้ามจำหน่ายให้กับนักเรียน นิสิต หรือ นักศึกษา ห้ามให้บริการสูบกัญชาในสถานประกอบการทั่วไป ห้ามจำหน่ายเพื่อการค้าผ่านเครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติ (Vending Machine) ผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์หรือเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ห้ามโฆษณากัญชาในทุกช่องทางเพื่อการค้า และห้ามสูบกัญชาในสถานที่ต้องห้าม เช่น วัดหรือสถานที่สำหรับปฏิบัติพิธีกรรมทางศาสนา หอพักตามกฎหมายว่าด้วยหอพัก สวนสาธารณะ สวนสัตว์ และสวนสนุก เป็นต้น
จากกรณีที่มีการเปิดให้สูบกัญชาในสถานประกอบการทั่วไป ถือว่าเป็นการผิดกฎหมายอย่างชัดเจน ซึ่งขัดต่อกฎหมายตามประกาศดังกล่าว คือ ห้ามจำหน่ายสมุนไพรควบคุมเพื่อการสูบในสถานที่ประกอบการ เว้นแต่การจำหน่ายโดยบุคคลดังต่อไปนี้ ซึ่งใช้ในการรักษาผู้ป่วยของตน ได้แก่ ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ผู้ประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทย ประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยประยุกต์ หมอพื้นบ้าน ผู้ประกอบโรคศิลปะสาขาการแพทย์แผนจีน ผู้ประกอบวิชาชีพทันตกรรม และ ผู้ประกอบวิชาชีพการสัตวแพทย์ ซึ่งใช้ในการรักษาสัตว์ ซึ่งผู้ประกอบวิชาชีพดังกล่าวสามารถใช้ได้ตามมาตรฐานของแต่ละวิชาชีพ ซึ่งแต่ละสภาวิชาชีพก็มีการควบคุมจรรยาบรรณวิชาชีพอยู่แล้ว และหากจะใช้ช่อดอกมาปรุงหรือใช้เป็นยาเพื่อรักษาผู้ป่วยก็ต้องขอใบอนุญาต ให้ถูกต้องเช่นกัน ในกรณี ผู้ที่กระทำความผิดและไม่ดำเนินการตามประกาศจะพิจารณาพักใช้ หรือเพิกถอนใบอนุญาตแล้วแต่กรณี และหากผู้ที่ถูกพักใช้หรือเพิกถอนใบอนุญาตยังดำเนินการศึกษาวิจัย ส่งออก จำหน่ายหรือแปรรูปสมุนไพรเพื่อการค้าอยู่ จะถือว่าดำเนินการโดยไม่มีใบอนุญาตจะมีโทษตามมาตรา 78 แห่ง พรบ. คุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2542 มีโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี ปรับไม่เกิน 20,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ทางด้าน นายแพทย์เทวัญ ธานีรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวว่า ที่ผ่านมา กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ได้ดำเนินการบริหารจัดกระจายเมล็ดพันธุ์กัญชา จำนวน 711,094 เมล็ด เพื่อสนับสนุนการปลูกพืชกัญชาตามมาตรฐานการเพาะปลูกให้กับผู้รับอนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือ จดแจ้งได้ทางแอปพลิเคชัน“ปลูกกัญ”จำนวน 464แห่งและได้ดำเนินการจัดตั้งคลังวัตถุดิบกัญชาทางการแพทย์ โดยได้ รับการสนับสนุนและการจัดซื้อวัตถุดิบกัญชาทางการแพทย์แผนไทย จำนวน 3,589.50 กิโลกรัม จากแหล่งปลูกที่ได้รับอนุญาต จำนวน 93 แห่ง รวมมูลค่าทั้งสิ้น 22,189,292.50 บาทเพื่อใช้ในการผลิตและการบริหารกระจายวัตถุดิบกัญชาให้กับสถานที่ผลิตยา WHO-GMP และได้จัดทำฐานข้อมูลจากการเก็บรวบรวมข้อมูลด้านกายภาพการปนเปื้อนของสารกำจัดศัตรูพืช โลหะหนัก และ จุลชีพ เพื่อเป็นข้อมูลแสดงคุณภาพและความปลอดภัยของผลผลิตในการนำมาใช้พัฒนาผลิตภัณฑ์ยาสำเร็จรูปกัญชาซึ่งได้ดำเนินการพัฒนาการผลิตและประกันคุณภาพผลิตผลิตภัณฑ์ยาสำเร็จรูปจากกัญชา ได้แก่ น้ำมันกัญชา (ตำรับหมอเดชา) ขนาดบรรจุ 10 มิลลิลิตร จำนวน 300,000 ขวด/กล่อง (ปริมาณจำหน่าย จำนวน 171,195 ขวด และปริมาณสนับสนุน 128,805 ขวด) ตำรับเมตตาโอสถ ขนาดบรรจุ 10 มิลลิลิตร จำนวน 10,000 ขวด/กล่อง และตำรับการุณย์โอสถขนาดบรรจุ 10 มิลลิลิตร จำนวน 5,000 ขวด/กล่อง รวมถึงตำรับยาแผนไทยที่มีกัญชาปรุงผสมในตำรับยาชาติ เพื่อบริหารจัดกระจายยาให้สถานพยาบาลของรัฐและเอกชน ในการใช้ประโยชน์ทางการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
ทั้งนี้ ผู้ประกอบการ รวมถึงประชาชนทั่วไป ที่จะมีการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากกัญชาในเชิงพาณิชย์และทำการค้า ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบใดก็ตาม ต้องขออนุญาตจำหน่ายหรือแปรรูปสมุนไพรควบคุม เพื่อการค้า ถ้าอยู่ในเขตกรุงเทพมหานคร ต้องยื่นขออนุญาต ที่กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก โดย กองคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยและแพทย์พื้นบ้านไทย หากอาศัยอยู่ในพื้นที่ต่างจังหวัด ต้องขออนุญาตจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดที่ท่านอาศัยอยู่ หากมี ข้อสงสัยหรือสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม ติดต่อได้ที่ กองคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยและแพทย์พื้นบ้านไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก โทร. 0 2149 5607-8 หรือ 0 2591 7007 ต่อ 3708, 3713